Δικαστές που κάνουν χάρες, ή δικαστές που δικάζουν δίκαια;
Το χωριό Ηλιόφωτο ήταν γνωστό, στη Χώρα του Ήλιου και της Θάλασσας, για τους πολλούς γραμματισμένους ανθρώπους, που κατάγονταν από εκεί. Ανάμεσά τους ήταν και ένας Δικαστής, που τον ήξεραν όλοι στο χωριό. Ο άρχοντας, της περιοχής τους, κατάφερε να πείσει τον Υπουργό να τον διορίσει προϊστάμενο όλων των δικαστών. Χάρηκαν όλοι, λοιπόν, στο χωριό, διότι όπως έλεγαν από εκεί και πέρα δεν θα φοβόντουσαν, πια, ότι θα δυσκολεύονταν να βρουν το δίκηο τους.
Ο κυρ Γιώργης, όμως, που από τη φύση του, μα και από κάποιες γνώσεις που είχε, αμφισβητούσε, με του λόγου το αληθές, πρόσωπα και καταστάσεις, απορούσε για το πώς ο Υπουργός είχε το δικαίωμα να ανακατεύεται στα πράγματα των δικαστηρίων και να κάνει κουμάντο. Ήξερε ότι τα δικαστήρια είναι για να υποχρεώνουν τους απλούς ανθρώπους, αλλά και τους άρχοντες, να εφαρμόζουν σωστά τους Νόμους. Όταν, λοιπόν, οι άρχοντες μπορούν να κανονίζουν τις θέσεις των δικαστών, πως μπορούν μετά οι δικαστές να ελέγχουν τους άρχοντες; Είναι φως φανάρι, σκεφτόταν, ότι θα τους κάνουν τα χατίρια τους, για να τους βάζουν σε καλές θέσεις.
Αποφάσισε, λοιπόν, ότι τώρα που ήταν ο Μιχάλης στο χωριό, που σαν δικηγόρος ήξερε καλά από αυτά, να τον ρωτήσει, πως γίνεται αυτός που τιμωρεί για την ζημιά, να κουμαντάρεται από αυτόν που κάνει την ζημιά. Πραγματικά, έτσι και έγινε και ο Μιχάλης τους είπε :
«Έχει δίκηο ο κυρ Γιώργης. Κανονικά οι άρχοντες, δεν έπρεπε να έχουν κανένα δικαίωμα να ανακατεύονται με τα δικαστήρια, που υπάρχουν για να βάζουν και σ’ αυτούς χέρι, άμα κάνουν παρατιμονιές. Όμως, επειδή δεν άρεσε αυτό, στους άρχοντες, κανόνισαν να δίνουν αυτοί τις θέσεις στους δικαστές, ώστε άμα τους ζητούν χάρες, να τους τις κάνουν. Βέβαια οι πολλοί δικαστές δεν χαμπαριάζουν από τέτοια και κάνουν την δουλειά τους σωστά, μα άμα τύχει και τους την πέσει κάποιος τζαναμπέτης άρχοντας, βρίσκουν τον διάολό τους. Χάνουν τις θέσεις με τις κούρσες, τα σαλόνια και τους μεγάλους μισθούς και τους πηγαίνουν όπου είναι ερημιά, χωρίς να έχουν ελπίδα να πάρουν μια ανώτερη θέση. Γράφει και ξαναγράφει, το Σύνταγμά μας, πως η δικαιοσύνη είναι τυφλή, για να μην βλέπει ποιόν δικάζει και να μην κάνει χατίρια, μα επιτρέπει στους άρχοντες να πάνε και να της ψιθυρίζουν στο αυτί, ποιος είναι δικός τους, για να τον ρίχνουν στα μαλακά. Άμα δεν το κάνουν, μπαίνουν στο μάτι του άρχοντα υπουργού, που έχει, δυστυχώς, το δικαίωμα να τους τιμωρεί και βρίσκουν τον μπελά τους.»
Ο Βασίλης, που στα 40 χρόνια στην ξενιτειά είχε μάθει πολλά, απόρησε που μάθαινε ότι στην πατρίδα του συνέβαινε κάτι που σε καμμιά άλλη χώρα της οικουμένης δεν γινόταν. Πουθενά οι άρχοντες δεν μπορούσαν να κάνουν κουμάντο, σε πράγματα που έχουν σχέση με τους δικαστές. Όπως έπινε γουλιά-γουλιά τον καφέ του, λοιπόν, ρώτησε τον Μιχάλη γιατί ο κόσμος δεν φροντίζει να μην μπορούν οι άρχοντες να κουνούν την βέργα της τιμωρίας στους δικαστές.
Εκείνος, αναστέναξε, όπως είχε ακουμπισμένη την πλάτη του στην καρέκλα, ακούμπησε τα χέρια του πάνω στο τραπέζι και είπε:
«Τα στραβά στην Πολιτεία μας είναι πολλά, μα για όλα έχουν βρει μια δικαιολογία. Για τούτο εδώ, που είναι από τα χειρότερα, οι άρχοντες λένε, πως αν θα αφήσουν τους δικαστές, χωρίς χαλινάρι, θα γίνουμε μια χώρα δικαστών. Θα κάνουν, δηλαδή, ό,τι θέλουν αυτοί και όχι οι άρχοντες, που διαλέγει ο Λαός, για να τον κουμαντάρουν, πράγμα που δεν είναι σωστό.»
Ο Κωσταντής, που πάντα ήταν έτοιμος να τα βάλει με τους άρχοντες, χτύπησε ελαφριά το ποτήρι του πάνω στο τραπέζι και πήρε αμέσως το λόγο:
«Μα τι σαχλές δικαιολογίες λένε. Από πού ως που, οι δικαστές θα κουμαντάρουν την χώρα, αφού το μόνο που κάνουν είναι να ανοίγουν τα μάτια τους καλά και να βλέπουν αν οι νόμοι εφαρμόζονται σωστά. Οι άρχοντες είναι που προτιμούν να τους τα κρατούν κλειστά, για να μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν. Στο κάτω-κάτω καλύτερα έχω ένα κράτος δικαστών, που είναι μαθημένοι να ψάχνουν την αλήθεια, από αυτό που έχουμε σήμερα που είναι γεμάτο ψευτιά και υποκρισία. Οι άρχοντες κρύβουν πολλά, ενώ εμείς δεν έχουμε να κρύψουμε τίποτα και καθαρός ουρανός αστραπές δεν φοβάται. Αυτοί φοβούνται μην τους βγάζουν τα άπλυτά τους στη φόρα. Οι δυνατοί και ανοιχτομάτηδες δικαστές είναι οι καλύτεροι προστάτες των απλών ανθρώπων. Να παρατήσουν, λοιπόν, στην άκρη τα κόλπα τους και ας αφήσουν τους δικαστές ήσυχους να κάνουν την δουλειά τους. Όπως είναι ο συγχωριανός μας σωστός και δίκαιος, έτσι είναι και οι περισσότεροι από τους άλλους. Καλύτερα, όμως, να μην γινόταν καθόλου προϊστάμενος, παρά που καμαρώνει ο άρχοντας ότι τον έκανε εκείνος.»
Ο Μιχάλης χάρηκε τον Κωσταντή, στα φόρτε του, που αν και συνήθως ήταν ενάντιoς σε όλα, χωρίς να τα πολυσκέφτεται, αυτή τη φορά είχε χτυπήσει διάνα. Σκέφτηκε, λοιπόν, ότι σοβαρά θέματα, που προκαλούν πολύχρονες συζητήσεις στους γραμματισμένους, στην λογική των απλών ανθρώπων ξεκαθαρίζονται με τον πιο πετυχημένο τρόπο. Όταν λείψουν οι πονηριές, ο καθένας μπορεί εύκολα να δει την αλήθεια, σε κάθε τι. Χωρίς δισταγμό, λοιπόν, είπε:
«Ναι, Κωσταντή. Καλύτερα να μας δικάζει ένας ξένος δικαστής, που ψάχνει να βρει την αλήθεια, παρά ένας δικός μας βαλτός από άλλον. Οι απλοί άνθρωποι έχουν ανάγκη προστασίας και συμπαράστασης από δικαστές που δεν τους κουμαντάρουν οι άρχοντες. Που δεν μπορούν να τους φορούν παραμορφωτικά γυαλιά, αλλά είναι ελεύθεροι να δικάζουν δίκαια. Αυτοί είναι το πιο πολύτιμο στήριγμα, για μια τίμια δημόσια ζωή, χωρίς κακοτοπιές και λακκούβες, για να βρίσκουμε το δίκηο μας και με τους άρχοντες και συναμεταξύ μας.»
Λίγο πιο πέρα, καθόταν ο καπετάν Ηλίας, που άκουγε την συζήτηση, χωρίς να θέλει να πάρει μέρος. Πήγε μέχρι την πόρτα και κοίταξε κατά το νοτιά, που φυσούσε ο αέρας, και γυρίζοντας μέσα τους είπε: «Αρκετά η σοβαρή συζήτηση, για σήμερα. Φαίνεται στο βάθος του Γαρμπή μπουρίνι, που μπορεί να φέρει βροχή. Καιρός να πάμε στα σπίτια μας και άλλη μέρα συνεχίζετε την κουβέντα σας. Καλύτερα να ρωτήσετε και τον άρχοντα τι γνώμη έχει γι αυτά.»
Συμφώνησαν όλοι να σταματήσει η κουβέντα μέχρι εκεί, διότι κάτι τέτοιες κουβέντες τους άρεσαν, μα κούραζαν το μυαλό τους. Πήραν, λοιπόν, καθένας το δρόμο για το σπίτι του, αφού πρώτα χαιρετήθηκαν, όπως πάντα, μα κανένας δεν πίστευε ότι ο άρχοντας θα είχε την διάθεση να τους πει την αλήθεια για ένα τέτοιο θέμα.