Επικουρικότητα: Ακαπέλωτοι τα πάμε πιο καλά
Ο Άρης Φιγούρας ήταν ο άρχοντας της Χώρας του Ήλιου και της Θάλασσας, για την περιοχή του χωριού Ηλιόφωτο. Όταν είχε πάει στο χωριό και τους μίλησε, για την ανάγκη να ενωθούν όλα μαζί τα χωριά της περιοχής τους, ώστε να μπορούν να κάνουν πιο μεγάλα και πιο σπουδαία πράγματα, κάποιοι είχαν ξεσπαθώσει ενάντια στις κουβέντες του.
Οι απλοί άνθρωποι, λίγο νοιάζονταν για τα σπουδαία που τους έλεγε, μια και ήξεραν ότι ήταν λόγια του αέρα για πράγματα, που δεν θα γίνονταν στ’ αλήθεια. Αυτό που έβλεπαν μπροστά τους ήταν το ότι για το κάθε τι, καθημερινό, του χωριού τους, δεν θα μπορούσαν, πια όχι να αποφασίζουν, μα ούτε και να το συζητούν μεταξύ τους. Πρώτα, τους εμπόδιζε μόνο το γκουβέρνο που ήταν από πάνω τους, σαν τον Βεληγκέκα, για το κάθε τι, μα από εκεί και στο εξής θα είχαν να κάνουν και με τους παραπέρα γείτονες και όλα θα γίνονταν ακόμη πιο δύσκολα. Καθόλου, μα καθόλου, δεν τους άρεσε αυτό.
Ένα απόγευμα, στο καφενείο της Πολυξένης, ο Κωσταντής, φουρκισμένος που το γκουβέρνο είχε απαγορέψει να χαλάσουν το τσιμέντο της Πλατείας και να βάλουν πλάκες, με δικά τους λεφτά, διαμαρτυρόταν και ρώταγε γιατί να μην υπάρχει και ένας νόμος που να απαγορεύει, στους παραπάνω, να ανακατεύονται σ αυτά που θέλουν να κάνουν οι παρακάτω μόνοι τους, για τον εαυτό τους.
Ο κυρ Βασίλης, που ήταν εκεί, χαμογέλασε, γνωρίζοντας ότι όχι μόνο υπάρχει τέτοιος νόμος στις άλλες χώρες που είχε ζήσει, μα ήταν και κανόνας απαράβατος, που δεν μπορούσε να τον αλλάξει καμμιά κυβέρνηση. Χαμογελώντας, λοιπόν, είπε του τσαντισμένου Κωσταντή:
«Στη Χώρα μας δεν υπάρχει, μα στις δημοκρατικές χώρες, υπάρχει και παραυπάρχει νόμος και όχι μόνο ένας, που απαγορεύει, σ αυτούς που είναι πιο ψηλά στο κουμάντο, ή από μακρινή περιοχή, να ανακατεύονται στις αποφάσεις που παίρνουν οι απλοί άνθρωποί, για το ίδιο το χωριό τους. Κάτι τέτοιο, λένε πως είναι αδικαιολόγητο και δεν το επιτρέπουν με τίποτα. Δεν ανέχονται να μπερδεύονται στα πόδια τους ούτε άρχοντες, ούτε γείτονες. Για να είναι, μάλιστα, σίγουροι, πως κανένας άρχοντας του γκουβέρνου δεν θα μπορέσει ποτέ να το αλλάξει αυτό, έβαλαν μέσα στο Σύνταγμά τους έναν απαραβίαστο κανόνα που τον είπαν Αρχή της Επικουρικότητας. Με βάση αυτό, η κάθε πλειοψηφία έχει ένα συγκεκριμένο χώρο, γεωγραφικό ή τομεακό, πεδίο αναφοράς γράφουν τα βιβλία, μέσα στον οποίο αποφασίζει μόνο η ίδια, για τα θέματα που τον αφορούν.
Οι νόμοι, που στηρίζονται σ αυτήν την αρχή, προστατεύουν τους απλούς ανθρώπους, σαν ασπίδα. Δεν επιτρέπει να έρχονται οι άρχοντες του κουμάντου της Χώρας, να αλλάζουν τις αποφάσεις που έχουν πάρει οι κάτοικοι, για το χωριό τους και να κάνουν ό,τι θέλουν με τσαμπουκά. Αυτό λένε ότι δεν είναι καθόλου δημοκρατικό, αλλά τελείως αυταρχικό.» .
Όλοι άκουγαν με απορία όσα έλεγε ο κυρ Βασίλης, μα ο Γιάννης, που και από πολιτική ήξερε και σε ξένες χώρες είχε ταξιδέψει, κούνησε επιδοκιμαστικά το κεφάλι του, ήπιε μια γουλιά από το ποτήρι της ρακής του και είπε με αποφασιστικότητα :
«Σε όλες τις γειτονικές μας χώρες είναι θεμελιωμένο, μέσα στο μυαλό των απλών ανθρώπων, ότι η Δημοκρατία είναι τόσο πιο σωστή, όσο πιο κοντά είναι ο απλός άνθρωπος στο κουμάντο. Πιστεύουν και καλά, ότι μια απόφαση παίρνεται τόσο πιο σωστά, όσο πιο κοντά στο πρόβλημα είναι αυτοί που αποφασίζουν, διότι το ξέρουν πιο καλά.
Ακόμη και όταν ξεκίνησαν οι κουβέντες, για να γίνει η μεγάλη ένωση όλων των γειτονικών μας χωρών, αυτό που προσπάθησαν όλες οι χώρες, ήταν να περάσουν στο κεντρικό κουμάντο, όσο το δυνατόν λιγότερες αποφάσεις. Έχουν συμφωνήσει να αποφασίζονται στις κεντρικές υπηρεσίες της Ένωσης, μόνο όσα θα είναι πιο καλά για όλους, από το να τα αποφασίζει η κάθε χώρα χωριστά.
Με βάση την Επικουρικότητα, που μας είπε ο Βασίλης, δίνουν προτεραιότητα, για να παίρνονται οι αποφάσεις στην πιο μικρή, κατά το δυνατόν, σταθερή μάζωξη ανθρώπων. Χωριό, κωμόπολη, πόλη, νομός περιφέρεια. Αυτό είναι και το πιο δημοκρατικό. Μα, αυτό θέλουν να γίνεται και μέσα σε κάθε κράτος. Εχθρεύονται την κατάσταση που οι άρχοντες του γκουβέρνου παίρνουν όλες τις αποφάσεις μόνοι τους και γράφουν στα παπούτσια τους την γνώμη κάθε χωριού και κάθε συλλόγου των απλών ανθρώπων Χαρακτηρίζουν πολύ άσχημη κατάσταση, και πραγματικά είναι,, όταν κάποιος που έχει ένα ανώτερο αξίωμα μπορεί, να καταργεί αποφάσεις στον τομέα του, που πήραν απλοί άνθρωποι που έχουν σχέση για μεταξύ τους μόνο πράγματα.
Λένε ότι όταν κάτι είναι αρκετό να αποφασιστεί από τους κατοίκους μιας γειτονιάς, τους δημότες ενός Δήμου, τα μέλη ενός Περιφερειακού Συμβουλίου, δεν είναι σωστό να μπαίνουν στη μέση οι άρχοντες και η κορυφή της Πολιτείας. Όσο πιο πλατειά εφαρμόζεται η ιδέα της Επικουρικότητας, τόσο πιο μπροστά πάνε ο τόπος και οι άνθρωποι.»
Πολλοί είχαν μαζευτεί γύρω στο τραπεζάκι της παρέας τους και ο Μιχάλης, που και για τα πολιτικά ήξερε πολλά και σαν Πρόεδρος του Συλλόγου νοιαζόταν να μαθαίνουν, οι απλοί άνθρωποι του χωριού τους, όλο και περισσότερα, βρήκε την ευκαιρία να τους εξηγήσει μερικά πράγματα και είπε :
«Άμα λέμε ότι υπάρχει δημοκρατία, πρέπει να ορίζουμε και τα σύνορα της περιοχής, που οι απλοί άνθρωποι έχουν αποφασίσει να μπορούν όλοι μαζί να αποφασίζουν για το σωστό, λέγοντας όλοι ελεύθερα την γνώμη τους. Όσο πιο λίγοι είναι, λοιπόν, αυτοί που αποφασίζουν, τόσο πιο πολύ μετρά η γνώμη και η ψήφος του καθενός. Αυτό είναι που κάνει πιο γνήσια τη δημοκρατία στα μικρά μέρη και αυτό είναι που λένε Επικουρικότητα.
Εμείς ξέρουμε ότι δημοκρατία υπάρχει όπου οι πολλοί αποφασίζουν για το τι πρέπει να γίνει. Η Επικουρικότητα λέει, όμως, ότι η δημοκρατία είναι πιο καλή, όταν δεν περνά, στο χώρο της, το πάνω χέρι του γκουβέρνου. Το γκουβέρνο το αποφασίζουν οι πολλοί και άμα, με πρόφαση αυτό, νοιώθει παντοδύναμο και αποφασίζει για όλα, τότε οι πολλοί αδικούνε τους λίγους και τους διαφορετικούς. Και αυτό δεν είναι ούτε δημοκρατικό, ούτε δίκαιο.
Άμα, λοιπόν, θέλουμε να μιλάμε για Λαϊκή Κυριαρχία, πρέπει να νοιώσουμε ότι το κορμί της δημοκρατίας είναι η πλειοψηφία και η Επικουρικότητα η ψυχή της. Η Επικουρικότητα είναι αυτή που προστατεύει τις λεπτομέρειες στις μικρές κοινωνίες των απλών ανθρώπων, που τους κάνουν να ζουν καλύτερα.
Εκεί που ο απλός άνθρωπος παίρνει μέρος στο κάθε τι και νοιώθει ότι είναι ικανός και υπεύθυνος, να κάνει αυτό που πρέπει και για τον εαυτό του και για τους άλλους. .
Και αν θέλετε να σας τα πω και επιστημονικά, η Επικουρικότητα αντιστέκεται, έμμεσα, στη σκόπιμη διεύρυνση της δημοκρατικής μονάδας, από τους άρχοντες. Επιμερίζει τη λήψη των αποφάσεων σε πρόσφορα κοινωνικά υποσύνολα και αναδεικνύεται ως ο καθοριστικός μοχλός ουσιαστικής αποκέντρωσης .Δεν επιτρέπει στα ισχυρότερα και ευρύτερα δημοκρατικά σύνολα να παίρνουν αποφάσεις και να αναλαμβάνουν ευθύνες, που μπορούν να διεκπεραιωθούν αποτελεσματικότερα από τα μικρότερα.
Με απλά λόγια, διευκολύνει την καλή λειτουργία μιας μικρής κοινωνίας απλών ανθρώπων, εμποδίζοντας την τόσο συνηθισμένη ανωμαλία, να αποφασίζουν άλλοι, παραπάνω, για δικές τους υποθέσεις.»
Τα επιστημονικά λόγια του Μιχάλη δεν τα πολυκατάλαβαν οι περισσότεροι, μα είχε μπει στο μυαλό όλων τους, ότι αυτή η Επικουρικότητα τους συνέφερε, διότι θα καλυτέρευε τη Δημοκρατία τους και θα έδινε, στον καθένα τους, περισσότερη πολιτική δύναμη. Από τις ψιλοκουβέντες που ανταλλάχτηκαν, μεταξύ τους, πήρε αφορμή ο συνταξιούχος άρχοντας Μενέλαος, να πει, ακόμη, δυο λόγια. Το τι τους είπε θα το διαβάσουμε στο επόμενο ιστοριάκι.