Τα πολλά κέντρα αποφάσεων δυσκολεύουν την παρανομία
Στα δύσκολα, με τους νόμους, ήταν πάντα δουλειά του Μιχάλη, να τα ξεκαθαρίζει, σαν δικηγόρος, που ήταν. Πήρε, λοιπόν τον λόγο και είπε :
«Το εύκολο ανάθεμα, Βαγγέλη, είναι να ρίχνουμε όλα τα βάρη στους άρχοντες. Τους διαλέγουμε και τους ψηφίζουμε για να προστατεύουν τα συμφέροντά μας. Δεν σου φαίνεται περίεργο, όμως, πως ψηφίζουμε τους καλύτερους, αλλά κάποιοι από αυτούς είναι εκείνοι που τα πιάνουν, όταν παίρνουν το κουμάντο στα χέρια τους; Δηλαδή, από μια έντιμη κοινωνία, βγαίνουν ανέντιμοι άρχοντες; Μήπως φταίμε λίγο κι εμείς, που δεν νοιαστήκαμε να προστατέψουμε μόνοι μας τα συμφέροντά μας;
Οι πλούσιοι οργανώθηκαν και έγιναν πιο δυνατοί, από τους άρχοντες και τους τραβούν από τη μύτη, διότι εμείς οι απλοί άνθρωποι παραδοθήκαμε καλά-καλά στους άρχοντες, χωρίς να κρατήσουμε και μια πισινή να λογαριαζόμαστε πότε-πότε. Μόνοι μας αφήσαμε τους κλέφτες να ανοίξουν τρύπες στα σπιτικά μας και μας κλέβουν.
Και όχι μόνο μας κλέβουν, αλλά συγκεντρώνοντας όλο το κουμάντο στα χέρια του πρωθυπουργού τους δώσαμε και τα κλειδιά και μας έκλεισαν απ έξω, διότι ούτε αντικλείδι δεν κρατήσαμε.
Γιατί σε άλλες χώρες συμβαίνουν πολύ σπάνια, τα μαύρα πάρε-δώσε, ενώ σε μας γίνονται συχνά ; Είμαστε πιο μπαγαπόντηδες από τους άλλους λαούς ; Όχι, βέβαια. Αυτό που αμελήσαμε να κάνουμε και φταίει πολύ, είναι να αποκτήσουμε ένα Σύνταγμα, που να κρατά σκορπισμένη την εξουσία, σε πολλούς ανθρώπους, που δύσκολα εξαγοράζονται όλοι.
Το Σύνταγμα, που έχουμε, φροντίζει για το ανάποδο. Για να υπάρχει, λένε, δυνατό και εύκολο κουμάντο από την κυβέρνηση, είναι καλύτερα να συγκεντρώνεται όλη η εξουσία σ’ αυτήν, δηλαδή στα χέρια του πρωθυπουργού. Έτσι, όμως, ανοίγει ο δρόμος για εύκολες παλιανθρωπιές.
Πρέπει, λοιπόν, να αλλάξει το Σύνταγμα, έτσι που να μοιράζεται το κουμάντο σε πολλούς και ποτέ να μην φτάνει όλο στα χέρια ενός, που να μπορεί να κάνει ό,τι θέλει και επομένως να τον σκανδαλίζει το παράνομο χρήμα.»
Ο παληός Δάσκαλος που ήταν μαζί τους, είχε απορροφηθεί από τις κουβέντες του Μιχάλη και έμοιαζε να σκέφτεται κάτι μακρινό. Ο κυρ Θάνος, που έκανε συχνά παρέα μαζί του, διότι του άρεσε να μιλούν και να μαθαίνει, τον ρώτησε τι σκέφτεται. Ανασήκωσε τους ώμους του ο Δάσκαλος και είπε :
«Ακούω όλα αυτά που λέτε και με τα λόγια του Μιχάλη η σκέψη μου ταξείδεψε αιώνες πίσω, όταν οι πρόγονοί μας κατάργησαν το κουμάντο των βασιληάδων και το πήραν στα χέρια τους, με την δημοκρατία.
Τότε η πρώτη τους έγνοια ήταν να μην μπορεί κανένας να σηκώσει κεφάλι πάνω από τους άλλους. Έστελναν στον αγύριστο, με εξοστρακισμούς και εξορίες, εκείνους που είχαν το ταλέντο να επηρεάζουν πολύ τον κοσμάκη και όσους προσπαθούσαν να δωροδοκήσουν τους άρχοντες.
Επειδή ήξεραν, όμως, ότι η δίψα για κουμάντο δεν σβήνει με νόμους, αυτό που φρόντισαν να κάνουν για να την αποφύγουν, ήταν να παραδίνουν την διαχείριση της πόλης, σε πολυάνθρωπες επιτροπές, για να αποφασίζουν, χωρίς κανένας να μπορεί να τους εξαγοράσει όλους,
Έφτιαξαν την Εκκλησία του Δήμου, με 40 τουλάχιστον συνεδριάσεις κάθε χρόνο, με απαρτία 6.000 πολιτών
Την Βουλή των 500, που την αποτελούσαν άντρες πάνω από 30 χρονών, σαν να λέμε σήμερα πάνω από 50.
Την Ηλιαία, που σε κάθε συνεδρίασή της έπαιρναν μέρος, μετά από κλήρωση, 500 από τα 6.000 μέλη της.
Και να ξέρετε, όλοι κι όλοι ήταν κάτω από 30.000. Ήταν αποφασισμένοι, όμως, να έχουν ένα τίμιο κουμάντο μεταξύ τους.
Ένας μεγάλος ρήτορας της εποχής εκείνης, έκανε μια ρητορική ερώτηση προς τους Ηλιαστές. ‘’Ποια είναι η μοναδική και δίκαιη και ασφαλής παραφυλακή των νόμων;’’ Και απάντησε ο ίδιος, περιγράφοντας, πλάγια, τον μόνο σίγουρο τρόπο να σταματήσουν οι κομπίνες της διαπλοκής, λέγοντας: ‘’Σεις οι πολλοί: επειδή κανένας δεν έχει την δυνατότητα να σας αφαιρέσει την ικανότητα να διακρίνετε και να επαινέσετε το καλλίτερο, ούτε να σας πείσει, με χρηματισμό, να ψηφίσετε το χειρότερο, αντί του καλλιτέρου.’’
Εμείς, όμως, έχουμε παραδώσει την δύναμη δέκα εκατομμυρίων ανθρώπων σε Έναν. Τον εκάστοτε πρωθυπουργό. Προφανώς, είναι αδύνατον, με τι ς σημερινές κρατικές συνθήκες, να αντιγραφούν αυτές οι διαδικασίες, μα θα ήταν πολύτιμο, να διαμορφωθούν ανάλογες, μέσα στο ίδιο δημοκρατικό πνεύμα.
Δυστυχώς, όμως, στην Πατρίδα μας, αυτό το πνεύμα έχει πάψει να υπάρχει, πια, και οι άρχοντες, μα ακόμη και οι απλοί άνθρωποι, διψώντας για κουμάντο, γίνονται θύματά του. Χάνεται μέσα στη συγκεντρωμένη δύναμη, που παραδίνουμε στους άρχοντες, η ανθρωπιά και η τιμιότητα, που υπάρχουν στην σκέψη και στην πράξη του αγαθού ανθρώπου και μετατρέπονται σε κυνηγούς του εύκολου παράνομου πλούτου. Να θυμάστε ότι η συγκέντρωση του κουμάντου, οδηγεί στην αυθαιρεσία και στην παρανομία και ο μόνος δρόμος να περιοριστεί είναι η αποκέντρωσή του στα χέρια πολλών.»
Το ό,τι όσο ποιο πολύ το κουμάντο συγκεντρώνεται στα χέρια ενός ανθρώπου, τόσο ανοίγονται οι πόρτες στην παρανομία, το είχαν πια καταλάβει όλοι στην παρέα. Θέλησε όμως να πει δυο τελευταίες κουβέντες ο κοσμογυρισμένος κυρ Βασίλης.
«Θέλω να συμφωνήσω κι εγώ, στο ότι ο πιο σίγουρος τρόπος για να λιγοστέψουμε την διαπλοκή, είναι να μοιραστεί το κουμάντο σε πολλά χέρια. Μην ξεχνάτε, πως παληά όλα τα πολύτιμα χαρτιά και χρυσαφικά, τα έβαζαν σε μια κασέλα, που είχε τρεις κλειδαριές. Το κάθε κλειδί το είχε ένα ξεχωριστό άτομο και έτσι για να ανοίξει η κασέλα έπρεπε να είναι και οι τρείς μπροστά. Δεν είχε τόση σημασία το ποιοι είχαν τα κλειδιά, αλλά το ότι ήταν μοιρασμένα σε τρεις διαφορετικούς.
Είναι φανερό ότι με το να αλλάζουμε τα πρόσωπα αυτών που βάζουμε να έχουν το κουμάντο, δεν λύνεται κανένα πρόβλημα. Η προς το καλύτερο διαφορά, θα έρθει όταν οι ευθύνες θα μοιράζονται σε πολλούς. Κάθε τι διαφορετικό θα αποφασίζεται από διαφορετικό άνθρωπο. Κι αυτό μόνο αν γραφτεί, μέσα στο Σύνταγμα, μπορεί να εφαρμόζεται, χωρίς κολπάκια των αρχόντων.
Σε όλα τα κράτη που προοδεύουν, έχουν φροντίσει οι λαοί τους, να περιορίζουν το παράνομο νταραβέρι, δημιουργώντας πολλά κέντρα αποφάσεων, ώστε να είναι δύσκολη η εξαγορά όλων.»
Είχε πια σκοτεινιάσει, όταν είπε και τις τελευταίες κουβέντες ο κυρ Βασίλης, και έτσι άφησαν αυτήν την στενόχωρη συζήτηση και ζήτησαν από την Πολυξένη να τους φέρει μελόρακες να πιούν, για να ελαφρύνουν την σκέψη τους, πριν πάνε για ύπνο.