Δημοκρατικά κόμματα και αρχηγο-κόμματα
Οι εκλογές είχαν τελειώσει στην Χώρα του Ήλιου και της Θάλασσας, μα οι καβγατζίδικες συζητήσεις στα καφενεία, καλά κρατούσαν. Αναρωτιόταν, λοιπόν, ο Βαγγέλης, που έβλεπε ότι εξ αιτίας των κομμάτων τσακώνονταν οι συγχωριανοί του, γιατί έγιναν τα κόμματα και τι τα χρειαζόμαστε. Αποφάσισε, λοιπόν, να ρωτήσει τον Μενέλαο, που παληά ήταν άρχοντας της περιοχής και ήξερε από αυτά, αφού ο τωρινός πολύ σπάνια ερχόταν στο χωριό τους.
Ένα απόβραδο, στο καφενείο της Πολυξένης, που η κουβέντα για τα σχετικά με το χωριό είχε σταματήσει, τον ρώτησε τι τα ήθελαν τα κόμματα αφού ήταν αιτία καυγάδων. Χαμογέλασε ο Μενέλαος με την αφέλεια του Βαγγέλη, που του ζητούσε να του πει με δυο λόγια πράγματα, που χρειάζονταν πολλές μέρες να του μιλά, για να του τα εξηγήσει. Θέλησε, όμως, να προσπαθήσει να του δώσει μια απάντηση ξεκινώντας από τα πολύ παληά :
«Ακόμη και στην αρχαία Αθήνα, που οι άνθρωποι μαζευόντουσαν στην Εκκλησία του Δήμου και αποφάσιζαν, όλοι μαζί, για το κάθε τι στην Πόλη τους, χωρίς αρχηγούς που να τους διατάζουν τι να κάνουν, υπήρχαν παρέες που έμοιαζαν με κόμματα. Υπήρχαν οι δημοκρατικοί και οι ολιγαρχικοί, αλλά και πιο μικρά κομμάτια του Λαού, που έπαιζαν τον ίδιο ρόλο και τα ονόμαζαν φατρίες. Ήταν, ομάδες ανθρώπων, που είχαν την ίδια γνώμη για το πώς πρέπει να κυβερνιέται η πόλη τους και προσπαθούσαν να πάρουν στα χέρια τους την εξουσία, για να εφαρμόσουν τις ιδέες τους.
Τώρα πια, όμως, που οι πόλεις έγιναν κράτη και οι λίγες χιλιάδες κάτοικοι, που γνωρίζονταν μεταξύ τους, έγιναν πολλά εκατομμύρια άγνωστοι, τα κόμματα δεν είναι, πια, απλώς παρέες φίλων. Είναι οργανωμένα κομμάτια του λαού, που θα έπρεπε τα μέλη τους να λειτουργούν εσωτερικά όπως στην Εκκλησία του Δήμου. Να παίρνουν, δηλαδή, τα ίδια τα μέλη, όλες τις κομματικές αποφάσεις. Έτσι, η αδύναμη γνώμη του κάθε μέλους, θα ενώνονταν με των άλλων και θα σχηματίζονταν μια μεγάλη λαϊκή δύναμη. Μπορούμε, λοιπόν, να πούμε πως τα κόμματα είναι οι χώροι μέσα στα οποία δυναμώνεται η φωνή των ανθρώπων, που έχουν την ίδια γνώμη για τα πολιτικά πράγματα. Αυτός είναι ο πραγματικός ρόλος των κομμάτων και γι αυτό πρέπει να υπάρχουν κι ας τσακωνόμαστε γι αυτά.» .
Προτού προλάβει ο Βαγγέλης να πει ο,τιδήποτε, γεμάτος φούρια ο Γιάννης, που είχε ανακατευτεί με τα κόμματα και ήξερε πως το κάθε κόμμα είναι τσιφλίκι ενός αρχηγού, που χρησιμοποιεί τους άλλους για να δοξαστεί αυτός, πήρε τον λόγο και του είπε
«Αχ, Μενέλαε, δεν σου έφυγε, ακόμη, η κακιά βουλευτική συνήθεια να κοροϊδεύετε τον κοσμάκη. Καλά θα ήταν να είναι έτσι, μα η κατάσταση στα δικά μας κόμματα είναι τελείως διαφορετική. Η εγωπάθεια της φυλής μας έχει κυριαρχήσει στο εσωτερικό τους και οι εντολές των αρχηγών έχουν αντικαταστήσει κάθε ιδέα δημοκρατικής διαδικασίας. Τον κοσμάκη, που θέλησε, παληότερα, να δουλέψει για την ιδεολογία του, τον χρησιμοποίησαν μόνο για να τους χτυπάει παλαμάκια και έγραψαν και γράφουν στα παπούτσια τους την γνώμη του. Τα κόμματα δεν λειτουργούν, σήμερα, σαν γέφυρες ανάμεσα στην κοινωνία και την Πολιτεία, όπως θα έπρεπε, αλλά σαν σκάλες για να πάνε ψηλά οι αρχηγοί τους.
Ο Βαγγέλης, που βλέπει τον κόσμο να τσακώνεται, δεν ακούει να μιλούν για αρχές και ιδέες, αλλά αν ο τάδε είναι καλός αρχηγός ή ο δείνα. Γι αυτό και οι πολλοί τα έχουν σιχαθεί και δεν ανακατεύονται πια. Αρνητική κατάσταση, βέβαια, που κάνει μεγάλη ζημιά στην Χώρα μας».
Ο Μενέλαος στενοχωρήθηκε λίγο, με την καλοπροαίρετη κόντρα του φίλου του Γιάννη, μα ήξερε κι αυτός ότι έτσι ήταν τα πράγματα. Και επειδή με κανένα τρόπο δεν ήθελε να πιστέψει ο νεαρός Βαγγέλης ότι πήγε να τον κοροϊδέψει, ξαναπήρε τον λόγο και είπε :
«Εγώ απάντησα τι είναι και ποιος είναι ο ρόλος των κομμάτων γενικά, όχι πως τα έχουμε καταντήσει στην Ελλάδα. Και τα έχουν καταντήσει έτσι οι πολιτικοί, διότι το Σύνταγμα τους το επέτρεψε. Γράφει μέσα 12000 λέξεις για το πώς πρέπει να λειτουργούν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η Βουλή, η Κυβέρνηση, η Δικαιοσύνη και μόνο 70 λέξεις για τα κόμματα από τα οποία στελεχώνονται όλα αυτά τα σπουδαία για την Δημοκρατία όργανα. Το δε, περίεργο είναι πως ορίζει ότι τα κόμματα πρέπει να στηρίζουν την Δημοκρατία, μα πουθενά δεν γράφει ότι πρέπει να λειτουργούν τα ίδια δημοκρατικά. Γι αυτό έγιναν όλα ξέφραγα αμπέλια των αρχηγών. Και γι αυτό, αντί να καλλιεργείται η δημοκρατία για τον λαό στο εσωτερικό τους, έχει περιοριστεί μόνο ανάμεσα στις πλειοψηφίες και μειοψηφίες των βουλευτών στην Βουλή»
Ο Στάθης, ο αριστερός ψάλτης που μόλις άκουγε τέτοιες συζητήσεις ανακατευόταν αμέσως, έστω κι αν δεν τον πολυγούσταραν, διότι μιλούσε πάντα φανατισμένα, πετάχτηκε και είπε :
«Δηλαδή, τι θέλετε να μας πείτε ότι τα κόμματα πρέπει να ελέγχονται και να έχουν κανόνες και νόμους για την λειτουργία τους: Να μπορεί ο καθένας να τα καταγγείλει και να τα πάει στο δικαστήριο διότι δεν λειτουργούν σωστά; Μα είναι πράγματα αυτά για μια δημοκρατική χώρα;»
Κανένας δεν φάνηκε να έχει όρεξη να του απαντήσει, μα ο κυρ Θάνος, πάντα καλοσυνάτος, αλλά και διαβασμένος, του είπε χωρίς δισταγμό.
«Μα τι λες Στάθη ; Υπάρχει δημοκρατία και ελευθερία χωρίς κανόνες και νόμους ; Και που την είδες την Δημοκρατία στην Χώρα μας; Εκτός από το να ψηφίζουμε, μια φορά στα 4 χρόνια, μας ρώτησε ποτέ κανένας από τις τόσες κυβερνήσεις για κάτι; Ακόμη και οι βουλευτές ψηφίζουν ό,τι αποφασίζει ο αρχηγός. Κι απέ, εσύ που είσαι και στέλεχος στο κόμμα σας, τι άλλο κάνετε εκτός από το να υπακούτε σε ό,τι σας λέει ο Γραμματέας σας και να τον χειροκροτάτε; Γιατί, λοιπόν να μην υπάρχουν νόμοι γραμμένοι στο Σύνταγμα και όχι μόνο αποφάσεις της Βουλής, ώστε να μην μπορούν να τους αλλάξουν οι κυβερνήσεις. Νόμοι, οι οποίοι να προστατεύουν το κάθε μέλος να λέει ελεύθερα την γνώμη του, χωρίς διαγραφές, και να έχει το δικαίωμα να αποφασίζει για τις θέσεις και την λειτουργία του κόμματος. .Παρά που θεωρείς τον εαυτό σου προοδευτικό, αυτά που λες είναι παλαιοκομματικά.»
Ο πολυταξειδεμένος σε ξένες χώρες κυρ Βασίλης, άκουγε όλο αυτόν τον διάλογο και απορούσε ότι πράγματα που στις άλλες χώρες ήταν επίσημα τακτοποιημένα, από πολλά χρόνια, ήταν ακόμη μπερδεμένα και στα χαρτιά και στα μυαλά των ανθρώπων, στην Πατρίδα του. Και καλά, έτσι ήταν παληά, μα ακόμη τώρα, που ο κόσμος έχει ανοίξει τα μάτια του να είναι το ίδιο;
Δεν μπορούσε να φανταστεί ότι τα κόμματα που τα λέγανε δημοκρατικά και είχαν προορισμό να προστατεύουν την δημοκρατία, λειτουργούσαν ανάλογα στα κέφια των αρχηγών τους και καλούσαν τα μέλη τους μόνο για μπούγιο στις εκδηλώσεις που έκαναν. Τα μέλη των κομμάτων, στις χώρες που είχε πάει, ήταν σαν μέλη μιας οικογένειας, που μαζεύονται όλοι μαζί για να αποφασίζουν το κάθε τι που τους αφορά και όχι αβανταδόροι των αρχηγών.
Δίσταζε να πει αυτά που σκεφτόταν, διότι ήταν ο παληός βουλευτής μπροστά, που τον φανταζόταν πιο ειδικό. Μα πάλι ίσως να μην είχε πάει στο εξωτερικό και να μην είχε ζήσει το πώς δουλεύουν εκεί τα κόμματα, αυτά που θέλουν να καμαρώνουν, πραγματικά και όχι υποκριτικά, για την δημοκρατία τους.
Τελικά, αφού κανένας δεν μιλούσε, μετά το ξέσπασμα του κυρ Θάνου κατά του Στάθη, άρχισε να τους λέει :
«Τα κόμματα, στις άλλες χώρες, λειτουργούν με βάση τους νόμους, όπως κάθε σωματείο στην Χώρα μας. Έχουν καταστατικά, που δεν μπορούν να τα αλλάζει ο κάθε αρχηγός με την παρέα του, διότι τα έχουν καταθέσει υποχρεωτικά σε ειδικό δικαστήριο. Όλα τα μέλη έχουν εξασφαλισμένο το δικαίωμα να συμμετέχουν σε όλες τις διαδικασίες, που παίρνονται αποφάσεις, για όλες τις κομματικές δραστηριότητες και θέσεις.
Την κομματική ιεραρχία και τους αξιωματούχους, δεν τα ορίζουν οι αρχηγοί. Είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των μελών, που την διαμορφώνουν, διαλέγοντας αξιοκρατικά, με την ψήφο τους, τα πρωτοκλασάτα στελέχη.
Αυτά γίνονται και στις τοπικές οργανώσεις, αλλά και στα συνέδριά τους κάθε χρόνο. Αν το κόμμα είναι στην Κυβέρνηση, το Συνέδριο έχει το δικαίωμα να ζητήσει ακόμη και την παραίτηση υπουργών, που δεν κάνουν καλά την δουλειά τους. Τα μέλη των κομμάτων αποφασίζουν τα πάντα, με νόμιμες διαδικασίες, που δεν μπορεί να παραβεί, ή να αλλάξει, κανένας αρχηγός. Έχουν τα ίδια την ευθύνη της κομματικής πορείας Το πλαίσιο δημοκρατίας και ελευθερίας, μέσα στο οποίο δουλεύουν, τα μεταμορφώνει σε δημιουργούς, που τους απασχολεί το τέλειωμα του δικού τους έργου και όχι το κουτσομπολιό για την δουλειά των άλλων Έτσι, λειτουργούν σαν κόμματα, έτσι λειτουργούν και σαν κυβερνήσεις και προκόβουν, διότι όλοι μαζί προσπαθούν να γίνεται, κάθε φορά, το καλύτερο για όλους.»
Όλοι έμειναν συλλογισμένοι, ακούγοντας αυτά που έλεγε ο κυρ Βασίλης, μα ο καημένος ο Βαγγέλης τα είχε χάσει, που μια απλή ερώτησή του, για κάτι που όλοι μιλούσαν κάθε μέρα, είχε προκαλέσει τόσο πλατειά συζήτηση. Η αλήθεια είναι πως είχε βάλει το μαχαίρι στο κόκκαλο, έστω κι αν δεν το κατάλαβε, ο ίδιος, καθόλου.
Ήταν, φανερό, ότι πολλά έπρεπε να αλλάξουν στην πολιτική ζωή της Χώρας του Ήλιου και της Θάλασσας, αφού αυτά συζητιόνταν ακόμη και σε ένα χωριό, όπως το Ηλιόφωτο. Θα αλλάξουν;
Έ αυτό θα φανεί, μετά από πολλά χρόνια και είναι μια άλλη ιστορία.